ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΩΝ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ  ΦΑΛΑΓΓΑ

Ιστορικα στοιχεια: 
Ιδρυθηκε, από ποιον άλλο? από τον Φιλιππο τον Β το 369πΧ  σαν Μακεδονικη   φαλαγγα και το 367πχ  αντικατασταθηκε το δορυ με την σαρισα , 
Στην φάλαγγα εντασσονταν ,και υπηρετούσαν, ανδρες  Μακεδόνες ,από  όλες τις επαρχίες της Μακεδονίας. Προέρχονταν ,από τα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας, τους απλούς πολίτες..
Ο Φίλιππος , για να αναπτυξει την ευγενή άμιλλα, αλλά και για να άρει τον αναταγωνισμό, μεταξύ των Φαλαγγιτών, και των Εταιρων (αριστοκρατών) του Εταιρικού Ιππικού, μετονομασε τους φαλαγγίτες σε Πεζαταίρους...   

Στοιχεια Οργανωσης:
Οι φαλαγγιτες παρετασσοντο σε στοιχους 16 ανδρων (δεκάς)
Καθε τετραγωνο φαλαγγιτών ειχε και κατα μηκος και κατά πλατος 16 ανδρες =256 (Λόχος)
Δύο Λόχοι = 512 ανδρες = Πεντακοσιαρχία
3 Πεντακοσιαρχίες αποτελουσαν  την ΤΑΞΗ  = 1536 ανδρες
Οι 5 πρωτες γραμμες κρατουσαν τις σαρισες προτεταμενες και οι υπολοιπες 11 ορθιες.....
Η θέα της επερχόμενης φάλαγγος ήταν τρομακτική , με τις Σ'αρισες των 5 πρωτων σειρών να προεξεχουν και τις υπολοιπες να σχηματίζουν δάσος..
 Όποτε  σκοτωνοταν ή πληγωνόταν στρατιώτης ο αμεσος επομενος στρατιωτης καλυπτε την θεση του...στο κενό..
Οι Πεζέταιροι έφεραν  τον παρακατω οπλισμό:

1.  Σάρισα:  Δόρυ 6-7 ,μετρων. δηλαδη μήκος σχεδον διπλασιο  του Ελληνικου δορατος, που έδινε στον Μακεδονα Οπλίτη ,το πλεονεκτημα του πρωτου χτυπηματος.. Η αιχμή της ειχε μήκος 10 εκατοστά,και βαρος περιπου 6 κιλά., κατασκευασμενη από ξυλο κρανιάς. Κατά την μαχη εκρατειτο και με τα δυο χέρια, γι αυτο και η ασπιδα ηταν μικρή και κρεμασμενη από τον αριστερο βραχίονα και προστατευε μονον το στηθος , ώστε να αφηνει ελευθερο το αριστερο χέρι των φαλαγγιτών που  υποβοηθούσε  το δεξι ,  στο κρατημα της σαρισας..
Στο πισω μέρος έφερε μεταλλικη αιχμή , τον σαυρωτήρα, ο οποιος αφ'ενός χρησιμευε για στηριξη στο εδαφος κατα την αναπαυση, και αφ'ετέρου σαν αντιβαρο , κατά την προελαση μαχης!!
Κατά την διαρκεια της πορειας οι σαρισες  διπλωνοταν στα δυο . Η συνδεσμωση γινοταν με ειδική μεταλλικη σκευή...
2.  Περικεφαλαια  :Η περικεφαλαία ήταν θρακικού/φρυγικού τύπου, βαμμένη σε διάφορα χρώματα. Επί Αλεξάνδρου, χρησιμοποιείτο κυρίως η βοιωτική, ενώ ακόμα σε χρήση ήταν και χαλκιδικού ή αττικού τύπου, ακόμα και λακωνικοί πίλοι. Τον 4ο αιώνα στις φρυγικές, συχνά προσαρμόζονταν παραγναθίδες με σχήματα γενιάδας ή μουστακιού, καλύπτοντας όλο το πρόσωπο. Τα κράνη των αξιωματικών έφεραν λοφία (αλογοουρές συνήθως λευκές), ενώ επί Αλεξάνδρου, οι διακριθέντες στη μάχη είχαν στεφάνι,χρυσό ή αργυρό.
3.  θώρακας : Ο θώρακας ήταν μεταλλικός, μυώδης για τις πρώτες σειρές, Λινοθώρακας, ενισχυμένος με μεταλλικά ελάσματα ενίοτε για τις επόμενες. Ενίοτε και φολιδωτός, για τους ευπορότερους. Κάτω από το θώρακα έφεραν κοντό χιτώνιο.
4. Κυκλικη ασπιδα:Έφεραν ασπίδες μικρότερες από τους νότιους Έλληνες οπλίτες (το όπλον), περίπου 60 εκ., κυρτότερες, χωρίς στεφάνη, την οποία αναρτούσαν στον ώμο αφήνοντας έτσι ελεύθερα τα δύο χέρια για να χειριστούν τη σάρισα.
5. Κνημίδες : Οι κνημίδες ήταν χάλκινες, παρόμοιες με αυτές των παραδοσιακών οπλιτών σε σχήμα.
6. Ξίφος : Τα ξίφη ήταν συνήθως ίσια, κοντά και πλατύστομα. Σπανιότερα μακρύτερα και ελαφρώς κυρτά-κοπίδες. Το ξίφος χρησιμοποιόταν σε περιπτώσεις που η σάρισα διαλυόταν ή οι εχθροί κατόρθωναν να σπάσουν την παράταξη της φάλαγγας, και χρειαζόταν να κάνουν μάχη σώμα με σώμα.
 Τακτικη  Χρηση:

Αποστολή : Οι Μακεδόνες στρατηλάτες, χρησιμοποίησαν την φάλαγγα ώστε να αγκιστρώσουν τις δυνάμεις του αντιπάλου επάνω της, να τις εγκλωβίσουν, και στην συνέχεια να επιτύχουν το αποφασιστικό πλήγμα με το βαρύ ιππικό τους (Εταίροι, Σαρισοφόροι ιππείς, Θεσσαλοί). Αυτή η τακτική διδάσκεται ακόμα και σήμερα στις στρατιωτικές ακαδημίες διεθνώς ως τακτική Σφύρας και Άκμωνος (εν προκειμένω Άκμων=φάλαγγα, Σφύρα=Ιππικό).
.Στην επίτευξη αυτού του στόχου, ασφαλώς συνέβαλλε και η καθίζηση του ηθικού που προκαλούσε στους αντιπάλους.
Η εκπαιδευση των φαλαγγιτών ήταν σκληρή αδιάκοπη και καθημερινή. Μόνο έτσι θα μπορουσαν να χειρισθούν σωστά, αλλά και να κινούνται με την σάρισα, στα χερια...
Περιελάμβανε δε και ασκήσεις , σαν τις ασκησεις ακριβείας στους σημερινούς στρατούς. 
Για παραδειγμα γραφει η ιστορια οτι:
Κατά την εκστρατεια στα βορεια της Μακεδονίας , κατά των Ιλλυριών και Ταυλαντιων , ο Αλεξανδρος κετενικησε και κατεδιωξε τους Ταυλαντίουυς , χρησιμοποιωντας την φάλαγγα , σαν σε γυμνασια: 
Συνεταξε την την φάλαγγα σε βαθος 120 ανδρών, τοποθετησε από 200 Ιππείς σς καθε πλευρα λαι διεταξε ,απόλυτη σιγή ωστε να ακουγονται  τα παραγγελματα..  Προσποιηθηκε τοτε ότι εκτελεί γυμνάσια, με γρήγορε κινήσεις των όπλων και μετακινησεις της Φαλαγγος ,προς ολες τις κατευθύνσεις . Ξαφνικα διεταξε  επιτέθηκε προς τα αριστερά....
αυτές οι ασκησεις "ακριβείας" οπως θα λεγαμε σημερα, και οι αλλαλαγμοι των Μακεδονων ,με τα χτυπηματα των σαρισσών στιες ασπιδες, ηταν αρκετα για να εκδιωξουν τους Ταυλαντιους..
   Η κίνηση της φαλαγγος μπορουσε να ειναι αργη στην αρχη της επιθεσης και να γινόταν πιο γρηγορη την στιγμή της ρήξης το αντιπαλου σχηματισμού...... 
Το καλύτερο έδαφος ήταν το επιπεδο (αναπεπταμένο) ,οπου απεδιδε το 100% των δυνατοτητων της, αλλά και σε πιο ανωμαλο έδαφος, πάλι μπορουσε να πολεμησει... οπως για παραδειγμα στην μαχη του Γρανικού, που τάξεις της , εισήλθαν το ποταμι.
Λόγω της σκληρής εκπαιδευσης, μπορουσε να αλλάζει μετωπο , κατά την ωρα της μαχης, κατοπιν διαταγών των αξιωματικών της, δεξια ή αριστερα, (στροφή 90 μοιρών) ή κι ο ουραγός να γινοταν πρωτος... (στροφη 180 μοιρων), λογω και του τετραγωνου σχήματος του σχηματισμού της..
αλλά μπορουσε να ταχθει και λοξά και σφηνοειδώς......

Υποστηριξη:  

 Η  Υποστηριξη της φάλαγγος, από άλλες δυνάμεις του Μακεδονικού στρατου ήταν απαραιτητη.
είτε μαχονταν σαν συνολο , είτε ΄μαχονταν  κατά τάξεις ...
Κύρια μειονεκτήματα ήταν τα εκτεθιμένα πλευρα της και η αδυναμία άμυνας σε περίπτωση διασπασης.
Σφενδονίτες, πελταστές, ακοντιστές, τοξότες, δηλαδή ευκινητες και ελαφριές δυνάμεις Πεζικού, αλλά και οπωσδήποτε , Ιππικού ,όχι εταιρικου, αλλά απλού ιππκού, εκατερωθεν των γυμνων πλευρών της.
Διαφορετικα καθιστατο  ευάλωτη  σε πλαγιοκοπησεις ή εισχωρήσεις ελαφρών πολεμιστών αναμεσα στις σειρές της..
Πάνω απ'όλα όμως κύριο ρολο επαιξε η σκληρη εκπαιδευση αλλά και η τοποθέτηση των καλυτερων  αξιωματικών  και Ταξιάρχων,, Κατι που και ο Φίλιππος Β' Αλλά και ο Αλέξανδρος το εφαρμοζαν..

Η Μακεδονικη Φάλαγγα πριν την εκστρατεια στην ΑΣΙΑ:
Πριν την εκστρατεια της Ασιας, η Μακεδονική Φάλαγγα αποτελειτο από   6 ταξεις πεζεταιρων συνολο 9000 ανδρες:
1.  Ελιμιώτις - Ταξιαρχος Κοινος ο Πολεμοκρατους,
2.  Τυμφαια - Ταξιαρχος Φιλιππος ο Αμυντα
3.  Ορεστίς - Λυγκηστίς - Ταξίαρχος  Φίλιππος ο Αμυντα
4.  4η Τάξη - Ταξίαρχος Κρατερός ο Αλεξάνδρου
5.  5ηΤάξη - Ταξίαρχος  Αμνύντας ο Ανδρομένους
6.  6η Τάξη - Ταξίαρχος Μελέαγρος ο Νεοπτολεμου 

Κυριότερες μάχες όπου πρωταγωνίστησε
1.  Μάχη Χαιρώνειας  338 πΧ
2.  Μάχη Γρανικού     334 πΧ
3.  Μάχη στην Ισσό    333 πΧ
4.  Μάχη στα Γαυγαμηλα.   331 πΧ
5.  Μάχη  του Υδάσπη   326 πΧ
καθώς και σε δεκαδες αποστολές , σαν μεμονωμενες  ταξεις , ή τμηματα τάξεων...

 

Μετατροπές ατην οργανωση:
Το 324 πΧ , ο Αλέξανδρος κυριαρχος της Περσίας και μεγάλου τμηματος της Ασίας,  και με το πνεύμα στραμμένο , στην αρχή της ισοτητος  Ελλήνων και Περσών, κατακτητών και κατακτημένων απεφάσισε να εντάξει Πέρσες οπλίτες στην φάλαγγα μαζί με τους Μακεδονες του....
Στα Σούσα , οι σατραπες του έφεραν 30000  νεους , 20 ετών, οι οποιοι ειχαν αρχισει την εκπαιδευση τους ,από τα 16 τους χρόνια..
Αυτούς ,τους ονόμασε  ΕΠΙΓΟΝΟΥΣ., και τους ενεταξε στην φάλαγγα ,σκεφτομενος μελλοντικές εκστρατειες.
Η ένταξη αυτή, προκαλεσε και την αντιδραση και σταση των Μακεδονων στην ΩΠΙ.....που δεν ειναι του παροντος..

Το  τέλος της Φαλαγγας:
Κι επειδή όλα τελειωνουν κάποτε, έτσι και ΜΑκεδονικη φαλαγγα έδωσε την τελικη της μαχη στην μαχη της Πύδνας  την 22/06/168 πΧ. 
Ο βασιλιάς Περσέας αντιμετώπισε την Ρωμαικη λαιλαπα, που εμφανιστηκε με την μορφη του  Στρατηγου Αιμιλίου Παύλου....
Η  μάχη ξεκινησε θετικά για την Μακεδονική πλευρά , αλλά τα λαθη στην διοικηση του Περσεα,  η εγκατάλειψη ακαλυπτης της φαλαγγος (τρωτο της σημειο) και η εξαιρετική διοίκηση και τακτική του Ρωμαιου Στρατηγου΄, οδήγησε την φάλαγγα στην καταστροφή.....
20000 φαλαγγιτες επεσαν...
Η τελευταια δύναμη που θα μπορουσε να αντισταθει στους Ρωμαιους κατεστραφη .
Ηταν το κυκνειο άσμα της  Μακεδονικής φαλαγγος.... 200 χρόνια μετα την συγκροτησή της. 
Το 146πΧ η Ελλαδα ηταν πλεον Ρωμαϊκη επαρχια....