ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΩΝ

Η  ΜΑΧΗ  ΣΤΟΝ  ΥΔΑΣΠΗ

Ιούλιος 326πΧ

Η Μάχη η οποια δεν αξιολογηθηκε επαρκώς , Η μαχη όπου η ιδιοφυία του Αλεξανδρου φανηκε στο ότι στηριχθηκε ,αρχικα , κατ εξοχην στον ψυχολογικο αποκλεισμο του εχθρού και στην παρελκυστικη τακτικη της προσοχης του Πώρου....

Αυτό ειναι κατι που πρωτη φορα συνεβη στις μαχες του Αλεξανδρου, Σαν συλληψη δε ,θεωρω ότι υπερέχει της μαχης των Γαυγαμηλων, όπου κυριαρχησε ο ελιγμός με  την λοξη πορεια της επίθεσης του Ιππικου. 

        Για τις αναγκες της προέλασής του προς την Ινδία, ο Αλέξανδρος  θα έπρεπε να περασει τον Ποταμό ΥΔΑΣΠΗ (δεξια στην μεση του χαρτη)..Ειχε μαθει ,ήδη, ότι την αντιπερα όχθη κατειχε ο Βασιλιάς Πώρος με όλο τον στρατο του..αποφασισμενος να εμποδισει την προελαση του Αλεξανδρου..

       Οταν ο ΜΑκεδόνας βασιλέας εφθασε ειδε απεναντι του συγκεντρωμενη την Στρατια του Πώρου. Ηταν ισχυροτατη με βασικο του οπλο τους Ελεφαντες....τους οποιους ο Διοδωρος τους παρομοιαζει με πυργους τειχών.. 

       Οι δύο στρατοι αντιπαρεταχθησαν.....Οι δυναμεις τους διδονται σε διαφορετικους αριθμους, απο τους εγκριτους Ιστορικους, αλλά οι αριθμοι του Αρριανου, φαινονται οι πιο λογικοι..

Ετσι  ο Αλεξανδρος παρεταξε 23.000 πεζούς και 8.500 Ιππείς , ενώ ο Πώρος 30.000 πεζους, 4000 ιππεις 300 αρματα και 200 Ελεφαντες.. Ο Αλεξανδρος ηταν σιγουρος για την νικη του ,αν μαχονταν σε κανονικη μαχη παραταξεως,,,,επειδη ειχε εμπιστοσυνη στο Ιππικο των Εταιρων που ηταν και υπεραριθμο.

Γνωριζε πολυ καλά ότι η βιαιη διελευση του ποταμου θα ηταν ανεπιτυχης, ή με βαρυτατες απωλειες για τους Μακεδονες, λογω  των αρματων και των ελεφαντων του Πωρου και της παραταξης των Ινδων...  Επισης οι καταπελτες δεν θα μπορουσαν να υποστηριξουν την αποβαση λογω αποστασης..800 μετρα περιπου....

το τριτο σημειο ανησυχιας ηταν ο φοβος των πολεμικων ιππων , απεναντι στους ελεφαντες...

Επειδη παρατηρησε ότι ο Πωρος μετακινουσε τους ελεφαντες και τμημα του ιππκού του ,σε καθε κίνησή του Ελληνικου ιππικου  στην αντιπερα οχθη,,,απεφασισε να συνεχισει την τακτικη αυτη ,μετατρεποντας την σε παρελκυστικη....

ΣΧΕΔΙΑΣΕ  λοιπον να διενεργησει  διαβαση - αποβαση , σε σημειο μακρια απο τα στρατοπεδα ..σε αλλο σημειο του ποταμου..

Ετσι καθε βραδυ μετακινουσε τμηματα του Στρατου και ιππεις προς πολλες κατευθυνσεις ,με αλλαλαγμούς και βοη, αναβοντας φωτιες ,παραλληλα δε συγκεντρωνε τροφιμα για να δωσει την εντυπωση της μακρας παραμονης.....

Ο Πωρος αρχικα ακολουθουσε τις μετακινησεις αυτες ,φοβουμενος αποβαση, αλλά μετά απο μερικές νυχτες "απραξιας" του Αλεξανδρου, σταματησε να μετακινει δικα του τμηματα , επειδη δεν φοβοταν πια αποβαση..

    Αυτο περιμενε και ο ΑΛεξανδρος...αποφασισε λοιπον,αφου ειχε εξασφαλισει το "αφοβον" του Πωρου, να πραγματοποιήσει το σχεδιο του, σε σημειο 150 σταδια ,28 χιλιομετρα, μακρια απο το στρατοπεδο (1 σταδιο = με 185,15 μετρα)..Το σημειο τοποθετειται κοντα στην σημερινη πολη  Τζαλαλαμπουρ..

εγκατεστησε δε φυλακια σε κοντινες αποστασεις μεταξυ τους , ώστε να υπαρχει Οπτικη και Ακουστικη επαφη για μεταδοση διαταγων...

Ο στρατος χωριστηκε σε 3 τμηματα ..:
1.  Στο στρατοπεδο εμεινε ο Κρατερος ,με 3000 ιππεις και 8000 πεζους, με την ρητη εντολη, να μην διαβει τον ποταμο , ενοσω εστω και μερος των ελεφαντων θα παρεμεινε στην θεση του.

2.   Στο μεσον της αποστασης εμειναν οι Ταξιαρχοι Μελεαγρος ,Ατταλος και Γοργιας ,με τις ταξεις  φαλαγγιτων τους, .συνολικη δυναμη 5000 πεζων και 500 ιππεων.

3.   Η υπολοιπη δυναμη ,η πρωτη αποβατική, υπο τον ιδιο , περιπου 5000 ιππεις και 10.000 πεζοι ξεκινησε την ασεληνη νυχτα προς το σημειο διαβασεως...

      Οι διφθερες ,που ειχαν μεταφερθει απο καιρο, γεμιστηκαν με αχυρο και ραφτηκαν προσεκτικα, για να ειναι αδιαβροχες,τα πλοια που ειχαν κι αυτα μεταφερθει διαλυμενα προωθηθηκαν στην ακτη σε κομματια. Η Καταρρακτωδης βροχη και οι βροντες καλυψαν τελειως τους ηχους της προετοιμασιας...

Πριν την αυγη, κι ενώ ειχε σταματησει η βροχη, επιβιβαστηκαν οι μεν ίπποι στις διφθερες, οι δε στρατιωτες σε πλοιαρια και οι λοιποι  υπασπιστες  και οι αρχηγοι σε τριακοντορο 

Παρ όλο του ότι ξεγελαστηκαν απο μια νησιδα και αποβιβαστηκαν σ αυτην,αρχικα ,  εν τουτοις ο Αλεξανδρος  κατορθωσε και βρηκε σημειο περασματος (οι πεζοι με το νερο στο στηθος και οι ιπποι με τα κεφαλια μονον εξω,,,,)και παρεταξε  απ ευθειας τις δυναμεις για μαχη επειδη ήδη ο Πωρος ειχε ειδοποιηθει, .....

Η παραταξη φαινεται στο 1ο σχεδιαγραμμα με την 1η φαση της μαχης...

  Πρωτη Συγκρουση

Ο Αλεξανδρος προωθησε αμεσως το ιππικο του  4 χιλιομετρα μπροστα απο τα πεζα τμηματα του, επειδη ηθελε να εχει το τακτικο πλεονεκτημα του καλυτερου ιππικου του...

Οντως το τμημα αυτο συγκρουστηκε με 2000 ιππεις του Πωρου και 120 αρματα... Οι ιπποτοξοτες του Αλεξανδρου χτυπησαν και διελυσαν το αποσπασμα του Πωρου. (400 νεκροι) , μεταξυ αυτων και ο ενας γιος του, ενω τα αρματα ακινητοποιηθηκαν απο την λασπη και κυριευθηκαν....

Το κυριως ιππικο των Εταιρων ...δεν το ερριξε στην μαχη , θελοντας να το εχει ξακουραστο για την κυρια μαχη που θα επακολουθουσε...

Η Μαχη του Υδασπη

Πληροφορηθηκε ο Πωρος την πρωτη ηττα και διστασε αρχικά!   Τελικα ξεκινησε με ολο το στρατο (4000 ιππεις, 30.000 πεζους ,200 ελεφαντες και υπολοιπα αρματα για να συναντησει τον Αλεξανδρο,,

Παρεταξε δε ως εξής τον στρατο του:

Σε σειρα τους ελεφαντες ανά 31 μετρα κατα τον Αρριανο.

Πισω και σε μικρη αποσταση  βαδιζαν  πεζοί στρατιωτες  με τοξα για να χτυπουν απο τα κενα και να προστατευουν τα θηρια..

Πέραν απο τους πεζους και απο τα δυο ακρα παρεταξε τους Ιππεις του και μπροστα τους τα αρματα..

πιστευε οτι το τοιχος των ελεφαντων , σαν πυργοι, θα εσπαζε την ορμη του Αλεξανδρου,,,,

πολεμικος ελεφαντας

εταιρος ιππεας!!

Ο Αλεξανδρος περιμενε λιγη ωρα για να παραταχθει και ο δικος του στρατος ,αλλά και για να ξεκουραστουν οι πεζοι...

Κι εδω ο μεγας στρατηλατης σχεδιασε την επιθεση ...οχι όπως μεχρι τωρα με το Ιππικο να εχει τον πρωτο λογο, με επέλαση στο αριστερο των Ινδων! (εξ αιτιας των ελεφαντων).

Πρωτα θα επιχειρουσε ο ίδιος (οπως παντα) με τους ιππεις να εξουδετερωσει το ινδικο ιππικο (που ειχε ταχθει στα πλαγια εκατερωθεν των ελαφαντων)και να διαταραξει την εχθρικη πεζικη φαλαγγα..

Μονον αν επετυγχανε αυτο τοτε  οι Υπασπιστες, οι δυο ταξεις πεζεταιρων , οι τοξοτες και οι Αγριανες και λοιποι ακοντιστες , θα ενεργουσαν επιθεση κατα των ελεφαντων...(πουθενα Ιππεις!!!!).

Η εξελιξη της μαχης φαινεται στο σχεδιαγραμμα 2, πιο πανω ..

Τα λογια δεν εχουν λογο εδω ...μονο η παρατηρηση του σκιτσου...

Η βιβλιογραφια αναφερει επαρκως (Ιστορια του Ελληνικου Εθνους ,ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ) , την εμπνευσμενη επιθεση των εταιρων ιππεων , με βαση το σχεδιο του Αλεξανδρου..και στις 2 πλευρες της ινδικης παραταξης...με απωτερο σκοπο την απογυμνωση των ελεφαντων απο το ιππικο  των Ινδων.....το οποιο ακριβως και εγινε....!

Ακριβως την στιγμη της συγχυσης αυτης ο Αλεξανδρος  διεταξε τα πεζα του τμηματα να επιτεθουν στους ελεφαντες και οδηγους  τους..Με τις σαρισες και τα τοξα χτυπουσαν τους αναβατες και τους ελεφαντες που τυφλωμενοι απο τον πονο καταπατουσαν ανεξαρτητα Μακεδονες και Ινδους τρεχοντας και πηγαινοντας στα τυφλά....

Η μαχη εγερνε αργα αργα σε βαρος των Ινδων ,με το ιππικο τους εξουδετερωμενο , με τους ελεφαντες ασυντακτους πια και με τους αναβατες τους νεκρους,,,,Ουτε τα  βαρια τοξα τους μπορεσαν να χρησιμοποιησουν οι Ινδοι λογω ολισθηροτητος του Εδαφους..

Ο Πωρος βλεποντας την ηττα να ερχεται , συγκεντρωσε γυρω του  40 ελεφαντες και πολεμιστες και εξαπελυσε σφοδρη αντεπιθεση , 

ριχνοντας ο ιδιος Ακοντια με τεραστια δυναμη ....και οπως γραφει και ο Διοδωρος  "ώστε μη πολύ λείπεσθαι των καταπελτικών βελών"... Επενεβη ομως  ο Αλεξανδρος με τους τοξοτες και Αγριανες ακοντιστες που χτυπουσαν τα ασυντακτα θηρια του Πωρου...και τους αναβατες...

Συγχρονως μπηκε στην μαχη και η Μακεδονικη Φαλαγγα επιτιθεμενη με σταθεροτητα που την χαρακτηριζε κατα των θηριων ....Η αντοχη τους σιγα σιγα μειωνοταν..παραλληλα οι μακεδονες τα χτυπουσαν στα ποδια με τσεκουρια  και με τις "κοπιδες" τα καμπυλα σπαθια ,κατά τον Κουρτιο......

Ηταν η στιγμη της πληρους Κυκλωσης του Ινδικου στρατου....χωρις πια τους ελεφαντες, με τις  3 ταξεις  των Μελαγρου , Γοργια και Ατταλου , καθως και τις δυναμεις του Κρατερου να εχουν αποβιβαστει....η Μακεδονικη , πληρης πλεον,  φαλαγγα κινηθηκε εναντιον του...ενω το εταιρικο ιππικο υπο τον ιδιο τον βασιλεα...εξουδετερωνε σχεδον πληρως του ινδούς ιππεις....

.   Ετσι προς το τελος της ημερας ...η Μαχη του Υδασπη εληξε με την πληρη επικρατηση των Μακεδονων..

Ειναι πραγματικη και απο 2 πηγες (Αρριανό και Πλουταρχο) η στιχομυθια Πωρου Αλεξανδρου...

Ο Αλεξανδρος συνεχισε την πορεια του αφηνοντας τον Πωρο να διοικει και παλι την περιοχη του....πιστος στις αρχες του που ηθελαν να θαυμαζει τους γενναιους αντιπαλους οπως ο Πωρος, και να τους ανταμοιβει και για πολιτικους λογους..

Πραγματικα ο Πωρος παρεμεινε φιλος και σύμμαχός του μεχρι τελους....

Απωλειες

 ΟΙ απωλειες των Ινδων υπηρξαν βαρυτατες:

Κατα τον  Αρριανο : 20.000 πεζοι και 3000 ιππεις και οι 2 γιοι του Πωρου, ολοι οι στρατηγοι Ιππαρχοι αναβατες ελεφαντων και αρματων. Αιχμαλωτοι περισσοτεροι απο 9000 και πιαστηκαν και 80 ελεφαντες..

Οι απωλειες των Ελληνων σημαντικα μικροτερες ,κατα τον πιο σωστο Διοδωρο..:
280 Ιππεις και 700 Πεζοι.

Παραγοντες της Νικης

 Κυριος παραγων της Νικης εκτος απο την εμπειρια την ανδρεια και την αντοχη  του Στρατου, την εξαιρετικη  αποδοση των υπηρεσιων του  και την αριστη ηγεσια του ,σε όλα τα επιπεδα διοικησης, 

Επίσης η Εξαιρετικη και αποτελεσματική δραση και αγώνας του Εταιρικού Ιππικου , που κατ΄εξοχην συνεβαλε στην νικη με τις επιθεσεις του.....Ο ιδιος ο Αλεξανδρος επικεφαλης του, σε σχηματισμό μίας μονο ίλης , με συνεχεις επελασεις..ενεσπειρε πανικο στους Ινδούς..στην φαση εξουδετερωσης του Ινδικού..

Ηταν η εφαρμογη στρατηγικής  και τακτικης πού κρινονται απαραμιλλες και παραμενουν υποδειγματικές.

Δικαια η μάχη του Υδάσπου και μαζί της και η διαβαση του ποταμού , θεωρουνται ως μία από τις σπουδαιοτερες πολεμικές (αν οχι η σπουδαιοτερη σε σύλληψη και εκτέλεση), της Αρχαιας Ιστοριας..

Τα αποσπασματα του Μελαγρου, Γοργία και Άτταλου, που ανεμεναν στην μεση της αποστασης Στρατοπεδου - σημειου διαβασης του ποταμου), και του Κρατερού, αφού εκπληρωσαν προηγουμένως  άλλες αποστολές,δηλαδη ασφαλειας , απεναντι σε ενδεχομενη διαβαση του ποταμου απο τον εχθρό το πρωτο, και αντιπερισπασμού και παραπλανησεως του αντιπάλου ,το δεύτερο, συνεβαλαν σημαντικά στην εκμηδενιση του στρατού του Πώρου με την επέμβασή τους στον αγώνα κατά το τέλος της μάχης, καθώς χρησιμοποιηθηκαν τότε ως ξεκούραστες εφεδρείες, σύμφωνα άλλωστε με το σχέδιο του Αλεξανδρου, όταν τα άλλα τμήματα του στρατού του ,ήταν κατάκοπα και εξαντλημένα...

Μετα.......

Μετά την μάχη τάφηκαν οι νεκροί "τω πρέποντι κόσμω", με ανταμοιβη απο τον Αλεξανδρο , με επινικιες θυσιες, και γυμνικούς και ιππικούς αγώνες..στο σημειο αποβασης.

Κτισθηκαν επισης 2 πολεις, η μια στο πεδιο της μάχης με ονομα Νίκαια λογω της νίκης, και η  άλλη Βουκεφάλα ή Βουκέφαλα ή Βουκεφάλια, στην μνημη του Αλογου του Βουκεφαλα που πεθανε σε ηλικια 30 ετων, απο την ζεστη και τον ήλιο εκει....

Ο Μέγας Αλέξανδρος επιτιθεται εναντιον Πολεμικου Ελεφαντα. Νομισμα εκεινης της εποχης σε αναμνηση της Νικης του Υδάσπη,,,